Η Δρ Κική Μακρή είναι γεωλόγος, εκπαιδευτικός δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο 26ο Πειραματικό Γυμνάσιο - Μαράσλειο Αθηνών. Μια «δασκάλα» που αγαπά το αντικείμενο που σπούδασε και υποστηρίζει την εκπαίδευση στις γεωεπιστήμες μέσω δράσεων, επισκέψεων πεδίου και βιωματικής μάθησης. Για την Κική Μακρή όσο καθυστερεί η ενσωμάτωση μαθημάτων που σχετίζονται με τον ορυκτό πλούτο στον κορμό μαθημάτων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τόσο άκαρπη θα αποβαίνει η αναζήτηση νέων ταλέντων που θα στελεχώσουν τον κλάδο, ανεξαρτήτως φύλου.
Ε.: Ο κλάδος των Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ) είναι ένας ιδιαίτερα απαιτητικός χώρος με προφίλ που ισορροπεί, διαχρονικά -και, ίσως, παράδοξα- μεταξύ της αναγκαιότητας του ως απαραίτητος αρωγός στις σύγχρονες τεχνολογίες και των παραδοσιακών δομών διοίκησης και λειτουργίας. Πώς επιλέξατε να εντάξετε στη διδασκαλία σας θέματα αυτού του τομέα;
Κική Μακρή: Οι Ορυκτές Πρώτες Ύλες αποτελούν θεμελιώδες επιστημονικό και γνωστικό πεδίο των φυσικών επιστημών (sciences) και κατά συνέπεια οφείλουν να έχουν την αντίστοιχη θέση σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Ο κύριος λόγος είναι πως πραγματεύονται ζητήματα βιώσιμης ανάπτυξης, κατανόησης και απόκρισης στην κλιματική κρίση και κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης.
Οι μαθητές που έρχονται σε επαφή με αντικείμενα των ΟΠΥ λαμβάνουν ένα σύνολο γνώσεων που συμβάλει στον επιστημονικό εγγραμματισμό τους, ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν τις διαδικασίες και τα υλικά του φυσικού περιβάλλοντος τους και παράλληλα να μπορούν μελλοντικά να ανταποκριθούν ως πολίτες, σε θέματα καινοτομίας, ηγεσίας και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Επιπλέον, μέσω της διδασκαλίας θεμάτων που αφορούν τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, οι μαθητές αισθητοποιούνται σχετικά με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και την κυκλική οικονομία.
Ε.: Πείτε μας λίγα λόγια για την εμπειρία σας ως ερευνήτρια και εκπαιδευτικός για το διδακτικό αντικείμενο των ΟΠΥ. Ποια αναγνωρίζετε ως τη μεγαλύτερη πρόκληση που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε στο εργασιακό περιβάλλον σας σχετικά με την εκπαίδευση για τις ΟΠΥ;
Κική Μακρή: Μέσα από τη έρευνα για τη διδασκαλία των Γεωεπιστημών στην Ελλάδα, διαφαίνεται πως οι ΟΠΥ ως γνωστικό αντικείμενο αποτελούσαν κατά το παρελθόν κύριο περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων γεωεπιστημών. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά τις περιόδους ακμής της εξορυκτικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, άκμασε και η εκπαίδευση τους στην υποχρεωτική βαθμίδα, γενική και επαγγελματική.
Στα τέλη του 19ου αιώνα η Ελλάδα μπήκε σε τροχιά εκβιομηχάνισης όπου βασικός στόχος ήταν η ανάπτυξη της οικονομίας και η αναδιοργάνωση της βιομηχανίας της χώρα και έτσι ξεκίνησε η λειτουργία των ορυχείων στο Λαύριο, στο Μαντούδι και στην Κύμη. Οι κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες αυτές, ήταν που εδραίωσαν την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση στις αρχές του 20ου αιώνα και εισήγαγαν δυναμικά τις γεωεπιστήμες και ειδικά το αντικείμενο του ορυκτού πλούτου στην εκπαίδευση.
Μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1990 οι μαθητές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είχαν την ευκαιρία μέσα από το πρόγραμμα σπουδών να διδάσκονται για τον ορυκτό πλούτο θέματα πρακτικού και οικονομικού ενδιαφέροντος, όπως εμπορικά ορυκτά, εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα, βιομηχανικά ορυκτά και πολύτιμους λίθους. Η μείωση της εξορυκτικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και η ταυτόχρονη ανάπτυξη νέων γνωστικών πεδίων, υποβάθμισε και τελικά εκτόπισε το γνωστικό πεδίο των ΟΠΥ από τα προγράμματα σπουδών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, δημιουργώντας ένα γνωστικό χάσμα.
Τα προγράμματα σπουδών που καλούνται να υποστηρίξουν σήμερα οι εκπαιδευτικοί βασίζονται στην ανάπτυξη δεξιοτήτων του 21ου αιώνα που αφορούν, μεταξύ άλλων, δεξιότητες τεχνολογίας και επιστήμης, επίλυσης προβλημάτων και δεξιότητες τεχνολογικού γραμματισμού και υποστήριξης της αειφορικής ανάπτυξης. Οι παραπάνω δεξιότητες σχετίζονται άμεσα με βασικές γνώσεις για τη δημιουργία, την εξόρυξη, τη διαθεσιμότητα, τη χρήση, την επανάχρηση και εν γένει την κυκλική οικονομία των ΟΠΥ.
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η ίδια η διδασκαλία των ΟΠΥ σε ένα αφιλόξενο γνωστικά περιβάλλον και με μαθητές που δεν έχουν καμία πρότερη γνώση για τον ορυκτό πλούτο. Τα προγράμματα σπουδών της δευτεροβάθμιας δεν παρέχουν τη γνωστική εμπλοκή με τις ΟΠΥ, ωστόσο μέσω της εμπειρίας μου από την προσέγγιση τους σε εκπαιδευτικούς ομίλους δημιουργικότητας και αριστείας, σε Πειραματικά και Πρότυπα Γυμνάσια, το αποτέλεσμα είναι απόλυτα θετικό.
Όταν οι μαθητές εμπλέκονται τελικά στη διαδικασία να γνωρίσουν τα «υλικά» της γης, που είναι δίπλα τους, περπατούν πάνω τους, είναι μέσα στα κινητά τους και σε εκατοντάδες αντικείμενα που δεν το είχαν φανταστεί ποτέ, αποτελεί «αποκάλυψη», καθώς αντιλαμβάνεται πως για το σύνολο των αγαθών που χρειάζεται στη σημερινή ψηφιακή και τεχνολογική εποχή, το βασικό υλικό προέρχεται από τη γη! Σε αυτό έγκειται και η αναγκαιότητα της διδασκαλίας των μπορεί γιατί μπορεί να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των μαθητών για την ανάληψη μελλοντικών δράσεων, για έναν βιώσιμο πλανήτη.
Η μεγαλύτερη πρόκληση στην εκπαίδευση των γεωεπιστημών είναι η διδασκαλία των ΟΠΥ σε ένα αφιλόξενο γνωστικά περιβάλλον και με μαθητές που δεν έχουν καμία πρότερη γνώση για τον ορυκτό πλούτο.
Ε.: Τα τελευταία έτη παρατηρείται μια προσπάθεια εξωστρέφειας του τομέα των ΟΠΥ, με στόχο την πιο ουσιώδη επικοινωνία με την κοινωνία, η οποία έχει πλέον μεγαλύτερη επίγνωση στα θέματα που τον αφορούν. Σε αυτό το πλαίσιο, η στελέχωση του τομέα σε θέσεις ευθύνης αρχίζει, σταδιακά, να παίρνει και γυναικεία χροιά. Πόσο κοντά ή μακριά πιστεύετε ότι βρίσκεται η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών επαγγελματιών σε αυτόν τον χώρο;
Κική Μακρή: Η συμμετοχή των δύο φύλων στις γεωεπιστήμες και ειδικά στους τομείς της έρευνας και της εξόρυξης ορυκτών πρώτων υλών δεν είναι ισοκατανεμημένη. Χαρακτηρίζεται συνήθως από μεγαλύτερα ποσοστά ανδρών σε όλα σχεδόν τα επίπεδα που αφορούν τις ΟΠΥ, δηλαδή στην εξόρυξη, στις επιχειρήσεις, στις επαγγελματικές κοινότητες, στην έρευνα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ENGIE Project | Empowering girls to become the geoscientists of tomorrow, του ευρωπαϊκού έργου που αφορά την ενίσχυση του ενδιαφέροντος των κοριτσιών για τις γεωεπιστήμες, η συμμετοχή των γυναικών σε βιομηχανίες που σχετίζονται με τις πρώτες ύλες είναι απαραίτητη και μπορεί να θεωρηθεί ως επιθυμητό στοιχείο της επιχειρηματικής στρατηγικής.
Όπως γνωρίζουμε από τα δεδομένα του Engie Project που υλοποίησε ο Σύλλογος Ελλήνων Γεωλόγων, την τελευταία δεκαετία το ποσοστό των γυναικών που σπουδάζουν γεωεπιστήμες και περιβαλλοντικές επιστήμες στην Ελλάδα κυμαίνεται από 45 ως 52%, ενώ οι φοιτήτριες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχολές που αφορούν τη γεωμηχανική και την εξόρυξη είναι μόλις 22%. Η απόκλιση είναι μεγάλη και για να επιτευχθεί η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στον τομέα των ΟΠΥ, θα πρέπει οι σημερινές μαθήτριες να αναπτύξουν ενδιαφέρουν ώστε να στραφούν σε σπουδές γεωμηχανικής και, εν γένει, γεωεπιστημών.
Ειδικότερα, μέσω της τυπικής, αλλά και της άτυπης εκπαίδευσης, μπορούν να αναπτυχθούν στρατηγικές ευαισθητοποίησης και να δημιουργηθούν δίκτυα συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικής, επιστημονικής και επιχειρηματικής κοινότητας για την ανάπτυξη κοινών δράσεων. Αυτές οι δράσεις μπορούν να περιλαμβάνουν επιστημονικές εκδηλώσεις, ασκήσεις υπαίθρου και επισκέψεις σε ορυχεία για τους μαθητές, σχολικούς επιστημονικούς ομίλους και προγράμματα, διαγωνισμούς και μαθητικά συνέδρια, επιμορφωτικά σεμινάρια για καθηγητές γεωεπιστημών επιστημών και παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού.
Για να επιτευχθεί η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στον τομέα των ΟΠΥ, θα πρέπει οι σημερινές μαθήτριες να αναπτύξουν σχετικό ενδιαφέρουν ώστε να στραφούν σε σπουδές γεωμηχανικής και, εν γένει, γεωεπιστημών.
Ε.: Work-Life balance: Με ποιες «πρώτες ύλες» εκτιμάτε ότι μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος για μία γυναίκα επαγγελματία στον τομέα των Ορυκτών Πρώτων Υλών;
Κική Μακρή: Όπως σε κάθε περιβάλλον εργασίας, οι απαραίτητες και βασικές «πρώτες ύλες» πρέπει να είναι η ισότητα, ο σεβασμός και η ενσυναίσθηση. Κάθε γυναίκα επαγγελματίας γεωεπιστήμονας καλείται να αντιμετωπίσει τις ιδιαίτερες συνθήκες της εργασίας της. Η κινητήρια δύναμη όμως είναι ίδια και είναι η αγάπη για το αντικείμενο της, καθώς αυτή τελικά θα τη βοηθήσει να γίνει μία ολοκληρωμένη επαγγελματίας.
Σύντομο βιογραφικό
Η Δρ. Μακρή Κική είναι Γεωλόγος, πτυχιούχος του Τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ. Αποφοίτησε από ΜΠΣ «Διδακτική της Χημείας και Νέες Εκπαιδευτικές Τεχνολογίες» του Τμήματος Χημείας ΑΠΘ και το 2012 ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή στη Διδασκαλία των Γεωεπιστημών στο Τμήμα Γεωλογίας ΑΠΘ.
Τα επιστημονικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν την εκπαιδευτική μεθοδολογία, τη μεθοδολογία της διδασκαλίας Γεωεπιστημών, τον σχεδιασμό Προγραμμάτων Σπουδών Γεωπιστημών και την ιστορία των Γεωπεπιστημών. Διαθέτει εργασιακή εμπειρία στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών και στελεχών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, στη δημιουργία προγραμμάτων σπουδών και στην παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού για την επιμόρφωση γεωτεχνικών, στην εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Γεωλογίας-Γεωγραφίας και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Προγράμματα Σπουδών Γεωλογίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στην υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων.
Έχει πολυετή ακαδημαϊκή διδακτική εμπειρία στη Διδακτική της Γεωλογίας, στο Τμήμα Γεωλογίας ΑΠΘ, διατέλεσε μεταδιδακτορική υπότροφος ΙΚΥ στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και σήμερα είναι επιστημονική συνεργάτης στον ίδιο φορέα. Η Κική Μακρή εργάζεται ως μόνιμος εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στο 26ο Πειραματικό Γυμνάσιο – Μαράσλειο Αθηνών, όπου διδάσκει Γεωλογία-Γεωγραφία, Χημεία και Φυσική και υλοποιεί τον όμιλο δημιουργικότητας και αριστείας με τίτλο: «Οι γεωεπιστήμες στην έρευνα και στην κοινωνία».
Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση, μερική ή ολική, του εν λόγω περιεχομένου. Το RAWMATHUB.GR διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα δημοσίευσης και παροχής αδειών αναδημοσίευσης κατόπιν έγγραφης άδειας, επιφυλασσόμενο για την άσκηση κάθε νόμιμου δικαιώματος του. Εφόσον επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε το περιεχόμενο, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο
